Hoe vinden we nieuwe manieren van inspraak en democratie? In het Mechelse De Grond der Dingen zijn kunst en cultuur de motor voor democratische stedelijke ontwikkeling. Het Tivolipark is daarbij de grond voor initiatieven rond voedsel en inclusie, onder de naam ‘Tuin van Eten’.

In 2017 initieerden theatercollectief Arsenaal/Lazarus en stadsmuseum Hof van Busleyden het kunstproject De Grond der Dingen, om daarmee de burgerdemocratie in Mechelen aan te spreken: wat zou een Mechelaar doen voor de samenleving als ieder een eigen vierkante meter zou krijgen? Met grond als symbolisch gegeven wilde het collectief inwoners mobiliseren. Het verzamelde 206 ideeën voor een doe-democratie in Mechelen. Daar werd ook burgemeester Bart Somers op aangesproken – die kon onmogelijk een vierkante meter per inwoner beloven, maar gaf uiteindelijk 20.000m2 aan de Mechelaars. Een reeks publieke interventies volgde, met als afsluiting in 2019-2020 ‘The Neverending Park’: een tijdelijke tentoonstelling met installaties van Decoratelier en een herinterpretatie van de verschillende ideeën door Benjamin Verdonck. 

Ook na 2020 wordt De Grond der Dingen voortgezet, maar dan in verschillende thematische clusters rond meerdere initiatieven van bewoners. Een van die clusters is Tuin van Eten, waarin met name voorstellen rond voedsel en inclusie samenkomen. De stad koppelde Tuin van Eten bovendien aan een fysieke plek in Mechelen: het Tivolipark. Samen met indieners van voorstellen, buurtbewoners, jongeren en kinderen, mensen die werken in het park, experten, stedelijke diensten en kunstenaars onderzoekt De Grond der Dingen of de noden van de buurt en de site verenigbaar zijn. Hoe kunnen ze de ideeën van bewoners realiseren en het Tivolipark zo tot een plek maken die drempels verlaagt voor sociale inclusie?  

Opnieuw is kunst de motor voor verandering. De Grond der Dingen diende voor Tuin van Eten een subsidieaanvraag in voor kunst in de openbare ruimte, met Arsenaal/Lazarus, de erfgoeddienst van de stad Mechelen, ondersteuningsplatform voor kunstenaars RADAR en Architecture Workroom Brussels. We zijn, vanuit onze ruimtelijke en participatieve expertise, verantwoordelijk voor het procesvoorstel en de procesbegeleiding, om zo mee de gezamenlijk verworven ruimte voor verbeelding te vertalen naar de praktijk.  

In het proces organiseren we verschillende participatieve momenten om de ruimere omgeving van het park van de Mechelaars te maken. De afgelopen jaren organiseerden we Iedereen gids(t) – een tour om ieders perspectief op het gebied te krijgen – en een pizzabak-dag en discussietafel rond voedsel in de stad. We onderzochten daarnaast de samenwerking tussen de moestuinen van de kinderboerderij en de dementieafdeling van WZC Roosendaelveld. Ook ondersteunden we de buurtfeesten voor en door bewoners van de omliggende wijken Otterbeek en Oud-Oefenplein.  

In 2023 komen verschillende elementen uit Tuin van Eten samen, waaronder de ontwikkeling van een moestuin, een houtoven, een stiltebos en een publieke boksbal. Om terug te blikken op drie jaar Tuin van Eten organiseerden we in juni 2023 een oogstfeest in het Tivolipark. Hier presenteerden Jelle Annie Michiels en Chloé Dierckx hun kunstinterventies en vond een heuse Mechelse conventie voor bakkers en ovenbouwers plaats. We keken tijdens het Oogstfeest terug op Tuin van Eten en droomden verder over wat er nog zou kunnen komen. 

Jaar: 2021-2023

Partners: ARSENAAL/LAZARUS, Hof van Busleyden, RADAR Mechelen, Erfgoedcel Mechelen

Kunstenaars: Jelle Annie Michiels, Chloé Dierckx

Illustraties: Tilde Potoms