Onze gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor 35% van alle energiegerelateerde broeikasgasemissies. Voor die reden is ze een cruciale hefboom om onze samenleving koolstofvrij te maken tegen 2050. De transformatie ervan is een van de meer complexe uitdagingen waar de samenleving in elke stad en dorp in Europa voor staat. Maar vandaag de dag loopt de gebouwde omgeving achter in de energietransitie. Al onze creatieve capaciteit moet gericht zijn op het bedenken en implementeren van strategieën die de energievraag en het energiegebruik van onze gebouwen met 40% verminderen en ze tegelijkertijd aansluiten op 100% hernieuwbare energiebronnen.
Deze praktische gids is bedoeld voor buurtorganisaties, energie-experts, gemeenten, onderzoekers, stadsontwerpers en alle andere energieliefhebbers. Hij neemt je mee op een reis langs een reeks inspirerende wijken in heel Europa die hun energie-efficiëntie en -productie maximaliseren. Deze toolkit ontleedt hun inzichten, tools en doorbraken over hoe je dit co-creatieproces kunt voorbereiden, coördineren, stimuleren, financieren en evalueren. Elf operationele dimensies structureren een praktische methode en een set bouwstenen waarmee je aan de slag kunt. Binnenin vind je een publicatie, workshopinstructies, een speelbord en een spel kaarten. Samen leveren ze je de tools om een sequens van acties te ontwerpen voor een inclusieve (her)ontwikkeling van je buurt. Laten we een golf van energiewijken uitlokken om de bebouwde omgeving van Europa koolstofvrij te maken tegen 2050!
Waarom focussen op de wijkschaal?
Aangezien de energietransitie in Europa gevolgen heeft voor alle huishoudens en organisaties in elke wijk, kan de transformatie alleen plaatsvinden als zij actief deelnemen. We hebben een dubbele verschuiving nodig: een verandering in het energiegebruik van burgers, bedrijven en instellingen aan de ene kant, en een fundamentele transformatie van de fysieke infrastructuur waaruit onze energiesystemen, gebouwen en openbare ruimten bestaan aan de andere kant. Werken in en met de wijk stelt ons in staat om deze twee transities op een geïntegreerde, collectieve en inclusieve manier te realiseren. En het biedt een unieke kans om de noodzakelijke technische investeringen in energie-efficiëntie en -productie in te bedden in een bredere motivatie: het bereiken van een meer kwalitatieve en gezondere leefomgeving voor iedereen.
Hoe kwam deze toolkit tot stand?
Deze PED toolkit past in onze missie om lokale initiatiefnemers te ondersteunen bij innovatieve en geïntegreerde doorbraakprojecten. Hij bevat een weelde aan informatie die voortkomt uit interviews, webinars en sitebezoeken die we de voorbije twee jaar organiseerden in het kader van het Europese onderzoeksproject Cities4PEDs met testcases in Brussel, Stockholm en Wenen. We voegden er ook onze ‘lessons learned’ aan toe van zeven jaar werken aan energiedistricten, in o.a. Bospolder-Tussendijken i.k.v. IABR–Atelier Rotterdam, in Eeklo (Gent) i.k.v. IABR–Atelier Oost-Vlaams Kerngebied en in de Brusselse Noordwijk.
Waar kan je deze toolkit terugvinden?
Deze toolkit biedt inspiratie, bouwstenen en een methodiek, voor geïntegreerde projecten in Europa, en specifiek ook in Brussel en Vlaanderen. In het kader van het 100 Wijken Platform gaan we er met tien pionierende Vlaamse lokale besturen reeds mee aan de slag. En in Gent passen we het toe in het Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij. Samen met de experimenten op vele andere plekken wordt er zo getimmerd aan een nieuwe praktijk van geïntegreerde wijktransformatie.
We demonstreren de toolkit ook op verschillende publieke fora: o.a. Energy Mission in Genk (BE), de Energy Cities Grafting Citiesconference in Modena (IT), de SET Plan Conferentie in Barcelona (ES), de VRP Werelddag van de Stedenbouw in Mechelen (BE).
Wil je zelf graag een toolkit in handen krijgen? Je kan hem nog steeds bestellen via deze link. Het pakket bevat de publicatie, workshopinstructies, een speelbord en een spel kaarten. De publicatie zelf is ook online te lezen: je vindt de digitale versie onderaan deze pagina.